Hejty i dyskryminacja w szkole.

Szkoła przygotowuje dzieci i młodzież do aktywnego życia w społeczeństwie. Oprócz przekazywanej wiedzy pobudza ciekawość, zainteresowania lub chęć do działania. To w szkole młode osoby spędzają większość swojego czasu. Co zrobić, gdy jednak ta instytucja nie przekazuje dobrych wzorców jak radzić sobie z dyskryminacją i jej przeciwdziałać? Dlaczego wprowadzanie edukacji antydyskryminacyjnej do szkół jest takie ważne?

W związku z globalizacją, młodzież ma duży kontakt z różnorodnością, jednak hejty i dyskryminacja są bardzo częstym zjawiskiem w ich życiu. Młode osoby są gorzej traktowane przez rówieśników i rówieśniczki, jeżeli nie wpisują się w ogólnie przyjęte schematy. Gorsza sytuacja materialna w domu, niepełnosprawność, problemy zdrowotne, inny odcień skóry, wygląd zewnętrzny, wyznaniowość lub bezwyznaniowość, płeć i inne przesłanki, są przyczyną gorszego traktowania wśród rówieśników i rówieśnic. Co robi szkoła? Pogadanki, kary, uwagi w dzienniczkach. Czy, aby na pewno te metody są skuteczne?

Jedną z najpopularniejszych reakcji jest rozmowa nauczyciela/ nauczycielki z osobą, która dopuściła się gorszego traktowania innej osoby (innych osób). Jak już wcześniej wspomniałam, ma ona charakter pogadanki, potępienia zachowania. W minimalnym stopniu dopuszcza dialog.

Jakiego rodzaju dyskryminacji doświadczają w szkołach uczniowie i uczennice?

Najczęściej są to:

• przemoc motywowana uprzedzeniami
• przemoc werbalna
• mowa nienawiści i język, który wyklucza
• przemoc psychiczna, fizyczna, seksualna
• cyberprzemoc
• bullying

Do tego typu zachowań dochodzi zarówno w relacjach rówieśniczych ale i ze strony nauczycieli i nauczycielek wobec uczniów i uczennic. Jeżeli chodzi o to drugie, to najczęściej nauczyciele/ki wyśmiewają uczniów i uczennice, używają w stosunku do nich pogardliwych określeń. Spirala się nakręca, ponieważ tego typu zachowania przejmowane są przez młodzież i dochodzi do szerszej dyskryminacji (najpierw nauczyciel/ka, potem rówieśnicy/czki).

Osoba doświadczająca dyskryminacji czuje strach i dużą izolację w stosunku do rówieśnic i rówieśników. Nie wie do kogo ma się zgłosić z problemem.

Warsztaty antydyskryminacyjne rekomendowane są zarówno uczniom i uczennicom, jak i całej kadrze pedagogicznej w szkole. Szerząc zachowania równościowe, włączający język, postawy szacunku i tolerancji, jesteśmy w stanie przerwać koło dyskryminacji.

Dlaczego warto wprowadzać edukację antydyskryminacyjną do szkół?

Edukacja antydyskryminacyjna może dać szkołom wspólny język równości, szacunku i godności. Przyczyni się do budowania zaufania w społeczności szkolnej, pokaże jak nie dopuszczać i reagować na dyskryminację i przemoc, wesprze rozwiązywanie konfliktów, uwrażliwi na drugiego człowieka. Wzmocni bezpieczeństwo i ochronę wspólnego dobra. Da uczniom i uczennicom poczucie większej odpowiedzialności za siebie oraz rówieśników i rówieśniczki. I przede wszystkim pokaże jak reagować, gdzie zgłaszać łamanie praw oraz jak stawiać własne granice.

Na koniec chciałabym podać kilka marzeń uczniów i uczennic, którzy/e wzięli/ły udział w programie prowadzonym przez Amnesty International. I chcę zostawić Was z tymi wypowiedziami, które mam nadzieję skłonią do refleksji.

Chciałbym/ chciałabym, żeby w naszej szkole:

• wygląd nie był taki ważny,
• koleżanki i koledzy pomagali nam,
• dobre relacje były równie ważne jak nauka
• wszyscy wzajemnie szanowali się
• konflikty były rozwiązywane bez przemocy
• dorośli słuchali i wierzyli w nas
• „inność” nie była powodem do tego, żeby kogoś gorzej traktować

Źródła:

Raport Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej „Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona”.

Publikacja Amnesty International – „Szkoła przyjazna Prawom Człowieka”.